Atıksız Mutfak Nedir?

Sağlıklı bir yaşam için beslenmek ve dolayısıyla yemek yapmak bir zorunluluktur. Gün boyu süren koşturmacanın ardından yemek yaparken zamandan tasarruf etmek için pek çok farklı araç gereç kullanılır.

Pratiklik sağlayan bu araç gereçlerin birçoğu atık miktarının artmasına neden olur. Hızlı tüketim alışkanlığının oluşmasıyla beraber zaman tasarrufu sağladığı iddia edilen çeşitli araç gereçlerin kullanımı artar.

Araç gereçlerin yanı sıra reklam kampanyalarından etkilenerek alınan ihtiyaç fazlası parçalar mutfakta gereksiz yer kaplamalarının yanı sıra doğayı kirleten birer atık haline gelir. Yemek yapma, yeme ve saklama aşamalarında sıklıkla tercih edilen tek kullanımlık plastik materyaller de çöpe atıldıktan sonra doğada çözünemediği için çevreye kalıcı hasar verir.

Yemek sonrası temizlik aşamasında kullanılan kimyasal içerikli deterjanlar, dünyadaki su kaynaklarını geri dönülemez biçimde kirletir. Atıksız mutfak oluşturarak çevre dostu malzemeler kullanılabilir, atık miktarı minimize edilerek aşırı tüketimin önüne geçilebilir.

Atıksız bir mutfağa sahip olmak ve sürdürülebilirliğe katkı sağlamak için bazı yöntemler bulunur. Bu yöntemleri uygulayarak kısa süre içerisinde doğa dostu bir yaşam tarzı edinebilirsiniz.

Atıksız Mutfak için Yapılması Gerekenler Nelerdir?

Atıksız bir mutfağa sahip olmak için izleyebileceğiniz bazı adımlar bulunur. Bu adımları takip ederek geri dönüştürülebilir ve çevre dostu malzemeler kullanabilirsiniz. Atıksız mutfağın ilk adımı, mutfağınızda bulunan materyalleri azaltmanızdır.

Aynı işleve sahip fazla sayıda araç gerece sahipseniz ihtiyaç fazlası parçaları başkalarına verebilirsiniz. Geri dönüştürülebilir pil, alüminyum, plastik, cam gibi materyalleri geri dönüşüme gönderebilirsiniz. Sağlıksız içeriklerden üretilen parçaları elden çıkararak doğanın yanı sıra kendi sağlığınızı da gözetebilirsiniz.

Düzenli bir şekilde kullanmadığınız veya kullanılabilir durumda olmayan çeşitli araç gereçleri elden çıkarabilirsiniz. Kullanılamayacak durumda olan malzemeleri materyallerine göre ayırarak geri dönüşüm kutusuna atabilirsiniz. Kullanılabilir durumdaki malzemeleri ise kullanacak kişilere verebilirsiniz.

Mutfağınızı sadeleştirdikten sonraki süreç ise oldukça kolay bir şekilde ilerler. Planlı bir şekilde hareket ederek siz de atıksız mutfağa sahip olabilirsiniz.

1. Alışveriş Listesi

Mutfak alışverişi için listesiz hareket edildiğinde çeşitli pazarlama kampanyalarından etkilenerek ihtiyaç dışı malzemeler satın alabilirsiniz. Bu durum, hiç kullanmayacağınız ürünleri alarak gıda israfına neden olabilir. Alışverişe çıkmadan önce ihtiyaçlardan oluşan bir liste yapabilirsiniz.

Listede yer alan ürünleri manav, şarküteri, temizlik, bakliyat, içecek gibi kategorilere ayırarak alışveriş sürecini de kısaltabilirsiniz. Sebze ve meyve gibi taze tüketilmesi gereken ürünlerin dışındaki ihtiyaçlarınız için toplu alışverişe çıkmak zaman tasarrufu yapmanızı sağlar. Alışverişe giderken yanınıza alacağınız çantalar ile gereksiz poşet kullanımının önüne geçebilirsiniz.

2. Yemek Planlaması

Yemekleri haftalık olarak planlamak atıksız mutfak için önemli adımlardan biridir. Alışveriş sürecini de kolaylaştıran yemek planlaması sayesinde öğünleri yeterli miktarda hazırlayarak taze bir şekilde tüketebilirsiniz. Haftalık planınızda bulunan yemeklerde kullanacağınız malzemeleri önceden hazırlayarak buzluk veya buzdolabında muhafaza edebilirsiniz. Bu sayede konserve gibi atığa sebep olan malzemelerden kurtulabilirsiniz.

3. Tek Kullanımlık Malzemelerden Uzak Durun

Yemek yaparken tek kullanımlık malzemeleri kullanmak büyük bir kolaylık sağlasa da uzun vadede hem sağlığa hem de doğaya zarar verir. Tek kullanımlık malzemeler yerine geleneksel tarifleri uygulayabilir veya tekrar tekrar kullanılabilen malzemeleri tercih edebilirsiniz.

Paketli gıdalar yerine taze besinleri tercih ederek plastik ve metal atığı çıkmasını önleyebilirsiniz. Yağlı kağıt yerine sıvı yağ, saklama poşeti yerine cam saklama kaplarını kullanarak atık miktarını azaltabilirsiniz.

4. Artan Yemekleri Saklayın

Gıdaları ve yemekleri plastik yerine cam materyalden üretilen kavanoz ve kaplarda saklamanız sağlık ve doğa için daha yararlı olur. Artan yemekleri cam saklama kaplarına aktararak birkaç gün içerisinde yeniden tüketebilirsiniz.

Meyve ve sebze çekirdeklerini çöpe atmak yerine toprak alanlara ekerek doğaya yeniden kazandırabilirsiniz. Sokak hayvanlarının beslenmesi için uygun yapıda olan yemek artıklarını, küçük kaplara aktararak sokağın belirli noktalarına yerleştirebilirsiniz. Ekmek kırıntılarını pencere kenarlarına serperek kuşların beslenmesini sağlayabilirsiniz.

5. Organik Temizleyiciler Kullanın

Deterjanlar, içerisinde yer alan kimyasal maddeler ve plastik ambalajları sebebiyle oldukça fazla zararlı atık yaratır. Bu atıkların yanı sıra kimyasalın su ile karışması sonucu su kaynakları kirlenir.

Yemek sonrası temizlik sürecinde organik temizleyiciler kullanabilirsiniz. Organik bulaşık deterjanı yapmak için 2 bardak suyu kaynatarak içerisinde zeytinyağı sabunu rendeleyip karıştırmaya başlayın. Homojen bir karışım elde ettikten sonra ocağı kapatıp soğuyan karışıma birkaç damla limon yağı ekledikten sonra kullanmaya başlayabilirsiniz.

Bulaşık makinesinde kullanmak için de kimyasal barındırmayan deterjanlar hazırlayabilirsiniz. Çamaşır sodası, karbonat, limon tuzu, kaya tuzu ve limon yağı kullanarak bulaşık makinesine uygun, doğal bir deterjan elde edebilirsiniz.

Geri dönüştürülemeyen içeriklerden üretilen bulaşık süngerlerinin yerine kabak lifi veya tahta fırça tercih edebilirsiniz.

6. Kompost Yapın

Sürdürülebilirlik ve atıksız mutfak için mutfağınızda yapabileceğiniz değişikliklerden biri de organik atıkları kompost yapmaktır. Topraktan verim elde edilmesine yardımcı olan kompost, birçok açıdan fayda sağlar. Kolaylıkla hazırlanabilen kompostlar ile atıksız bir mutfağa sahip olabilirsiniz.

Sebze ve meyve kabukları, çay atıkları, yaprak, ekmek, yumurta kabuğu, kahve telvesi, peçete, dergi, meyve posası, yiyecek artıkları, gazete, kuruyemiş kabuğu, arpa, çavdar samanı gibi pek çok evsel ve organik atığı kullanarak kompost yapabilirsiniz.

Octoen ev tipi kompost makinelerini kullanarak kısa süre içerisinde kompost hazırlayabilirsiniz. Kokusuz ve sessiz bir şekilde çalışan kompost makinesi, küçük boyutları ile her alanda kullanıma uygun şekilde tasarlanır. Enerji ve zamandan tasarruf ederek hazırladığınız kompostu toprağın verimini artırmak için veya enerji üretmek amacıyla kullanabilirsiniz.

Kompost yaparak atık miktarını azaltabilir, bitkilerinizi güçlendirebilir, topraktaki toksinleri nötrleyebilir, doğanın kirlenmesini ve kimyasallara maruz kalınmasını önleyebilirsiniz. Böylece mutfaktaki atık miktarını en aza indirgeyerek doğa dostu bir yaşam tarzına ilk adımı atabilirsiniz.

Kompost hakkında daha fazla bilgi edinmek için “Kompost Yapmanın Faydaları Nedir?” blogunu okuyabilirsiniz.

Atıksız Mutfak Neden Önemlidir?

Doğaya verilen geri dönülemez hasarların ardından dünya çapında doğa dostu girişimler başlar. Sıfır atık yaklaşımı da bu girişimler arasında yer alır. Sanayi Devrimi’nin ardından hızlı tüketime geçilmesiyle doğanın kendini yenileyecek vakti kalmaz. Tercih edilen materyallerin doğa ile uyumu değil, düşük maliyetli olması önemsenir.

Zaman içerisinde bu düşüncenin yanlış olduğu anlaşılır. Ancak doğaya verilen hasar oldukça büyük bir boyuttadır. Hasarın telafisi mümkün olmasa da ilerleyen süreçte sürdürülebilir bir doğa için harekete geçilmesi gerektiği görülür.

2002 yılında bu durumun önlenmesi amacıyla Uluslararası Sıfır Atık Birliği kurulur. Çevreye verilen zararın en aza indirgenmesi için geri dönüşüm kampanyaları, sıfır atık reklamları gibi pek çok girişim oluşturulur. Birçok markanın da destek verdiği geri dönüşüm ve sıfır atık kampanyaları ile tüketiciler, doğaya verilen zararın farkına varır.

Atıksız mutfak, sürdürülebilir bir doğa için önemli unsurlar arasında yer alır. Yapılan araştırmalara göre evsel atıkların büyük bir bölümünü mutfak atıkları oluşturur. Meyve ve sebze atıkları ise ilk sırada yer alır. Atıksız bir mutfak oluşturarak çevreye verilen zararı minimize edebilirsiniz.

Organik atıklarınızı pratik bir şekilde kompost haline getirerek bitkilerinizin toprağına ekleyebilirsiniz. Toprağın pH seviyesini dengeleyerek zararlı maddeleri nötrleyen kompostlar, bitkilerin sağlıklı ve hızlı bir şekilde büyümesine yardımcı olur.

Kompost yapımı hakkında daha fazla bilgi için “Evde Kompost Nasıl Yapılır?” konulu yazımızı okuyabilirsiniz.